Makalelerim
LEBİB YALKIN (Ağustos 2017 Sayı 164) VERGİ LEVHASI BULUNDURULMASI ZORUNLU MU?
VERGİ LEVHASI BULUNDURULMASI ZORUNLU MU?
Gerek verginin tarhı, tahakkuku ve tahsili sırasında gerek inceleme ve yoklamalar sırasında vergi kanunlarının uygulanmasında çalışsan kimseler mükellefler hakkında önemli bilgilere vakıf olmaktadır. Bu bilgilerin kamu oyuna açıklanması veya üçüncü kişilere bir menfaat karşılığında verilmesi hem mükellefe hem de kamu düzenine zarar verebilir. 213 Sayılı VUK nun da vergi mahremiyetinin her ne suretle olursa olsun vergi tatbikatı suretiyle öğrenilen ticari ve şahsi sırların mutlaka gizli kalacağı belirtilmektedir. Ancak 2365 sayılı Kanun ile eklenen madde ile gelir vergisi mükellefleri ve sermaye şirketlerinin vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bu kazançlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren bir levhayı merkezlerinde, şubelerinde ve satış mağazalarında bulundurmalarının vergi mahremiyeti kapsamına girmeyeceği belirtilmiştir. Bugünkü yazımızda da Vergi mahremiyetinin istisnasını oluşturan vergi levhasının kısa tarihçesi, almak mecburiyetinde olanlar, alınması ve bulundurulması ve bulundurulmaması halinde uygulanacak müeyyideler yer almaktadır.
1. Giriş
Bilindiği üzere 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefi olan sermaye şirketleri, vergi levhalarını her yıl Mayıs ayının son gününe kadar tasdik ettirerek merkezlerine, şubelerine, satış mağazalarına kolayca görülüp okunacak şekilde asmak zorundaydılar. Levha bulundurma ve asma zorunluluğu bulunan mükelleflerin bu zorunluluğa uymamaları halinde ise her tespit için özel usulsüzlük cezası kesilmekteydi. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5'inci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden, vergi levhası ile ilgili düzenlemeler ise 142, 143, 146, 177 ve 272 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile 224 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğiyle yapılmıştı. Daha sonra 13.02.2011 tarihli ve 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun, 82'nci maddesinde yapılan düzenlemeyle; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5'inci maddesinin beşinci fıkrasındaki "levhayı merkezlerine, şubelerine, satış mağazalarına iş sahipleri ile mükellefler tarafından kolayca okunup görünecek şekilde asmak zorundadırlar." ibaresi "levhayı almak zorundadırlar." şeklinde değiştirilmiştir. Söz konusu düzenleme, anılan Kanunun Resmi Gazete'de yayımlandığı 25.02.2011 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. 6111 sayılı Kanunla değişik Vergi Usul Kanununun 5'inci maddesinde, "Gelir Vergisi mükellefleri (Kazancı basit usulde tespit edilenler dâhil) ile sermaye şirketleri her yıl Mayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren levhayı almak zorundadırlar. İlan ve levhalara ilişkin diğer hususlar Maliye Bakanlığınca belli edilir." hükmü yer almaktadır. Söz konusu hükmün Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden vergi levhası uygulamasına ilişkin esaslar yeniden tespit edilmiştir. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan 408 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde; vergi levhasının elektronik ortamda alınması ve bulundurulması, e-vergi levhası sorgulaması, elektronik ortamda vergi levhası doğrulama hizmetlerine ilişkin yeni düzenlemeler yapılmıştır.
2.Vergi Levhası Almak Mecburiyetinde Olan Mükellefler
Gelir Vergisinde; ticari kazanç sahipleri, zirai kazanç sahipleri (Gelir Vergisi Kanununun 52'nci maddesinin altıncı fıkrasında sözü edilen yazıhaneyi açmış olanlar) ve serbest meslek erbabı vergi levhası almak mecburiyetindedir. Adi ortaklık, kolektif ve adi komandit şirket şeklindeki işletmelerde her bir ortak için ayrı ayrı vergi levhası alınacak ve Genel Tebliğde sayılan yerlerde her bir ortak için ayrı ayrı bulundurulacaktır. Kurumlar Vergisinde ise; Anonim şirketler, limited şirketler ve eshamlı komandit şirketler vergi levhası almak mecburiyetindedir.
Tebliğde vergi levhası almak zorunda olanlar arasında kazancı basit usulde tespit edilenlere ilgili bölümde açıkça yer verilmemiş ancak tebliği (2.3.) bölümündeki parantez içinde bu mükelleflerde belirtilmiştir.
Vergi levhasında mükellefin;
. Adı ve soyadı,
. Ticaret unvanı,
. İş yeri adresi,
. Vergi kimlik numarası,
. Bağlı bulunduğu vergi dairesi,
. Vergi türü,
. İşe başlama tarihi,
. Ana faaliyet kodu ve faaliyet türü,
. Faaliyet durumu (faal, terk, tasfiye halinde)
. Beyan edilen son üç yıla ait matrahlar ve bu matrahların ait olduğu takvim yılı için tahakkuk eden vergiler,
. Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemi tarafından üretilecek onay kodu.
yer alacaktır. Vergi levhası almak mecburiyetinde olan mükellefler; ticaret unvanı, iş yeri adresi, bağlı oldukları vergi dairesi, ana faaliyet kodu veya faaliyet türünün değişmesi hâlinde, yeni vergi levhalarını internet vergi dairesinde bu işlem için hazırlanan menüyü kullanmak suretiyle kendileri oluşturarak yazdıracaklar ve Genel Tebliğde sayılan yerlerde bulunduracaklardır.
3.Vergi Levhasının Alınması ve Bulundurulması
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmesinden sonra vergi levhası, Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemi tarafından söz konusu beyannamelerde yer alan bilgilere göre oluşturulacak ve mükellefin internet vergi dairesi hesabına aktarılacaktır. Vergi levhaları sistem tarafından internet vergi dairesi hesaplarına aktarıldıktan sonra, mükellefler, internet vergi dairesinden bizzat kendileri veya 3568 sayılı Kanun uyarınca yetki almış olup bağımsız çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavirler (meslek mensupları) aracılığıyla, gelir vergisi mükellefleri için (Kazancı basit usulde tespit edilenler dâhil) 1 Nisandan itibaren, kurumlar vergisi mükellefleri için 1 Mayıstan itibaren, vergi levhalarını 31 Mayıs günü sonuna kadar yazdıracaklardır. Yazdırılan vergi levhalarının Genel Tebliğde belirtilen yerlerde bulundurulması mecburidir. Bu şekilde alınan vergi levhaları ayrıca vergi dairesine veya meslek mensuplarına imzalattırılmayacak veya tasdik ettirilmeyecektir. İnternet vergi dairesinden erişilebilen vergi levhası üzerinde yer alan, sistem tarafından verilmiş olan onay kodu vergi levhasının tasdiki hükmündedir. Yukarıda sayılan meslek mensupları, vergi levhalarının tasdikine dair vergi idaresine herhangi bir bildirimde bulunmayacaklardır.
Yıl içinde işe yeni başlayan mükellefler Gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olup yıl içinde işe yeni başlayan mükelleflerin vergi levhalarında Genel Tebliğde sayılan bilgilere yer verilecek, ancak matrah kısmında "Yeni İşe Başlama" ifadesi yer alacaktır. Söz konusu mükelleflerin vergi levhaları, mükellefiyet tesisini müteakip, sistem tarafından internet vergi dairesi hesaplarına aktarılacaktır. Bu mükellefler vergi levhalarını mükellefiyet tesisinden itibaren 1 ay içinde internet vergi dairesinden yazdırmak suretiyle veya bağlı oldukları vergi dairesi aracılığıyla alacaklardır.
Beyannamelerini kanuni süresinden sonra veren mükellefler, beyanname verilmesini müteakip internet vergi dairesinde bu işlem için hazırlanan menüyü kullanmak suretiyle vergi levhalarını kendileri oluşturarak yazdıracaklar ve Genel Tebliğde sayılan yerlerde bulunduracaklardır. Beyanname verilme tarihinin kanuni süresinden sonra, ancak 31 Mayıstan evvel olması halinde ise mükelleflerin internet vergi dairesinde bu işlem için hazırlanan menüyü kullanmak suretiyle vergi levhalarını bu tarihe kadar yazdırabileceklerdir.
Kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler, vergi levhalarına yukarıda belirtildiği şekilde erişebilecekleri gibi bağlı bulundukları meslek odaları aracılığıyla da internet vergi dairesi üzerinden erişebilirler.
Özel hesap dönemine tâbi mükellefler vergi levhalarını beyanname verme sürelerinin son gününden itibaren 1 ay içinde internet vergi dairesinde bu işlem için hazırlanan menüyü kullanmak suretiyle kendileri oluşturarak yazdıracaklar ve Genel Tebliğde sayılan yerlerde bulunduracaklardır.
Beyannamelerini elektronik ortamda vermeyen mükellefler, Gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olup gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda vermeyen mükellefler vergi levhalarını beyannamelerini vermelerini müteakip bağlı oldukları vergi dairesinden temin edeceklerdir.
Vergi levhasında yer alan bilgilerde hata tespit edilmesi, Mükellefler vergi levhalarında yer alan bilgilerde hata olduğunu tespit etmeleri halinde derhal bağlı oldukları vergi dairesi müdürlüğüne bir dilekçeyle başvurmak suretiyle söz konusu hatanın düzeltilmesini talep edecekler, düzeltmeyi müteakip yeni vergi levhasını internet vergi dairesinden oluşturup Genel Tebliğde sayılan yerlerde bulunduracaklardır.
İşin terk edilmesi halinde vergi levhası; Mükelleflerin işlerini terk etmeleri durumunda vergi levhalarının vergi dairesine iade edilmesi gerekmemektedir.
4.Vergi Levhasının Bulundurulacağı Yerler;
Vergi levhası almak mecburiyetinde olan mükellefler Genel Tebliğde sayılan bilgileri ihtiva eden levhaları iş yerlerinin;
. Merkezlerinde,
. Şubelerinde,
. Satış mağazalarında,
. Çiftçilerin doğrudan doğruya zirai faaliyetleri ile ilgili alım satım işlerinin tedviri için açtıkları yazıhanelerinde,
. Taşıt işletmeleri ayrıca taşıtlarında yetkililerce istenildiğinde ibraz etmek üzere bulunduracaklardır.
Denizli Vergi Dairesi Başkanlığınca verilen müktezada ;Traktörle nakliye faaliyeti, eşya taşımacılığı kapsamına girdiğinden vergi levhası alınması ve bulundurulması zorunlu olduğu belirtilmiştir.
Ankara Vergi Dairesi Başkanlığınca verilen bir müktezada; Taşıt işletmesi ifadesi, ücret karşılığında yolcu veya eşya taşımacılığını ifade ettiğinden, diğer iş kollarında faaliyet gösteren mükelleflerin taşıtlarında vergi levhası bulundurma mecburiyetleri bulunmamaktadır. Dolayısıyla gerek aktife kayıtlı taşıtların gerek başka şahıstan kiralanmak sureti ile üçüncü kişilere kiralanan araçlarda vergi levhası bulundurma zorunluluğu bulunmadığı belirtilmiştir.
İş yerinde birden fazla kat veya reyon olması halinde her kat veya reyon için ayrı birer levha alma ve bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Birden fazla yerde vergi levhası bulundurmak mecburiyetinde olan mükellefler ile levhalarını başka kurumlara ibraz edecek mükellefler vergi levhalarını internet vergi dairesinden ihtiyaç duydukları adet kadar çıktı alabileceklerdir.
Seyyar olarak pazarcılık faaliyeti ile işgal eden mükelleflere vergi levhası alınıp alınmayacağını soran mükellefe, Balıkesir Vergi İdaresi Başkanlığınca;
Vergi levhasının bulundurulmak zorunda olduğu yerler, iş yerlerinin 408 sıra nolu VUK nu Genel Tebliğinin (2.5.) bölümünde tek tek sayılan bölümler olduğu, sabit bir işyeri bulunmayan mükelleflerin vergi levhası bulundurma mecburiyeti olmayacağı belirtilmiştir.
5.Vergi Levhası Bulundurma Mecburiyetini Yerine Getirmeyen Mükelleflere Uygulanacak Ceza
Genel Tebliğe göre vergi levhası almak ve bulundurmak mecburiyetinde olan mükelleflerin vergi levhasını bulundurmak mecburiyetinde oldukları yerlerde yapılan denetimlerde bulundurma mecburiyetine uyulmadığının tespit edilmesi halinde, her bir tespit için Vergi Usul Kanununun 353’üncü maddesinin (4) numaralı bendine istinaden özel usulsüzlük cezası kesilecektir. 476 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre 2017 yılında her bir tespit için kesilecek ceza tutarı 210 TL’dir.
6.E-Vergi Levhası Sorgulama Hizmeti
Mükellefler internet vergi dairesini kullanarak e-vergi levhası sorgulaması yapabileceklerdir. Münferit sorgulamalar için hizmet verecek bu uygulama ile bir mükellefin vergi levhasında yer alan bilgilerine ulaşılabilecektir. Çoklu sorgulamalar için ise vergi levhası doğrulama hizmetinden yararlanılabilecektir.
7.Vergi Levhası Doğrulama Hizmeti
Özel/kamu kurum ve kuruluşları, bu hizmeti kullanarak kendilerine sunulan vergi levhasının onay kodu ile vergi levhasının doğruluğunu ve güncelliğini sorgulayabileceklerdir. Bu hizmetten yararlanan özel/kamu kurum ve kuruluşlarına, sorgulama yaptıkları vergi levhası güncel değilse “Bu mükellefin yeni vergi levhası bulunduğu” kendilerine mesajla bildirilecektir. İstenmesi durumunda da güncel vergi levhası gösterilecektir. Vergi levhası doğrulaması yapılan mükellefin sorgulama anı itibariyle işi terk etmiş olduğu durumlarda, bu hizmetten yararlananlara sorgulama yapılan vergi levhası ile birlikte mükellefin işi terk ettiği hususu, terk tarihi de belirtilerek sorgulama sonucunda gösterilecektir. Maliye Bakanlığı, uygun gördüğü özel/kamu kurum ve kuruluşlarına bu hizmeti vergi kimlik numarası veya TC kimlik numarası anahtar alan olmak üzere kullandırabilecektir.
8. Sonuç
Yapılan değişikliğin esas itibari ile ilgili yıl için elektronik ortamda verilen gelir vergisi/kurumlar vergisi beyannamelerine göre elektronik ortamda vergi levhalarının oluşturularak mükellefin kendi yazıcısından çıktı almak sureti ile vergi levhasındaki kırtasiyeciliği kaldırmak olduğunu söyleyebiliriz. 6111 sayılı Kanunla VUK’un 5’inci maddesinde yapılan değişiklik sonrasında Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 408 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan düzenlemeye göre; gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmesinden sonra, vergi levhası Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemi tarafından söz konusu beyannamelerde yer alan bilgilere göre oluşturulacak ve mükellefin internet vergi dairesi hesabına aktarılacaktır. Mükellefler tarafından internet vergi dairesinden alınan vergi levhaları, ayrıca vergi dairesine veya meslek mensuplarına imzalattırılmayacak veya tasdik ettirilmeyecektir. Yeni düzenlemeye göre mükelleflerin vergi levhasını asma zorunluluğu ortadan kaldırılsa da vergi levhası almak ve bulundurmak mecburiyeti devam ettiğinden; mükelleflerin vergi levhasını bulundurmak mecburiyetinde oldukları yerlerde yapılan denetimlerde bulundurma mecburiyetine uyulmadığının tespit edilmesi halinde, her bir tespit için Vergi Usul Kanununa göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Kaynakca;
-213 sayılı vergi usul kanunu,
-408 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği,
-6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun,
-MDERGI/8838A.016 (Temmuz 2011 Sayı 91) VERGİ LEVHASINDA YENİ DÖNEM İmdat TÜRKAY(Gelir İdaresi Müdürü)
-Dr Mehmet Ali ÖZYER- Açıklama Ve Örneklerle Vergi Usul Kanunu Uygulaması- Maliye Hesap Uzmanları Derneği- 2015